Automatyka domowa – mity vs fakty

Automatyka domowa w dobie dominacji internetu jako źródła informacji nie ułatwia zrozumienie, co właściwie się pod tym pojęciem kryje. Niniejszy artykuł jest zainspirowany tym, co można w internecie przeczytać na temat automatyki domowej. Stanowi on krytyczne podsumowanie tego, co każdy z użytkowników znajdzie w Google, wpisując „automatyka domowa”, „inteligentny dom” czy „smart home”.

Z tego artykułu dowiesz się:

• o małej roli smartfonu w ramach systemu automatyki domowej,
• o automatyzacji rutyn, która uwalnia od obowiązków i trosk,
• o roli dostępu do prądu i internetu w automatyce domowej,
• że profesjonalny system nie jest dla każdego domu.
  

Automatyka domowa to sterownie smartfonem

Nie tylko polski rynek automatyki domowej jest zdominowany przez pogląd, że automatyka domowa, jej novum i niezwykłość polegają przede wszystkim na alternatywnym sterowaniu wybranymi grupami urządzeń domowych. Alternatywnym wobec dotychczasowych form sterowania w postaci sterowników i regulatorów zawieszonych na ścianach, często na wielu ścianach, rozsianych po całym domu. Tą alternatywą mają być smartfony tudzież tablety. Co to ma wspólnego z automatyką domową?

Żeby odpowiedzieć na to pytanie, należy poznać znaczenie pojęcia „automatyka”, „automatyczne”? Wedle słownika PWN, „automatyka to dział nauki i techniki zajmujący się urządzeniami sterującymi procesami technologicznymi bez udziału człowieka”. Z kolei słowo „automatyczny” – wedle tego samego słownika – oznacza „działający samoczynnie, za pomocą odpowiedniego urządzenia” albo „wykonywany lub powstający bez udziału świadomości i woli”.

Otóż, profesjonalne systemy automatyki domowej (znane także pod pojęciem „systemu inteligentnego domu” czy „systemu smart home”) – które wywodzą się z branży automatyki przemysłowej – cechuje właśnie to, że szereg urządzeń w domu wyręczają jego właścicieli od szeregu rutynowych aktywności związanych z jego zarządzaniem.

Jak to się ma do używania smartfona w w ramach systemu automatyki domowej?

Automatyka domowa uwalnia od wielu obowiązków i trosk związanych z posiadaniem domu – gdyż działanie urządzeń przebiega w sposób automatyczny, a więc bez ingerencji użytkownika domu. Smartfon jest ledwie częścią, w dodatku najmniej istotną, systemu automatyki domowej.

Automatyka domowa jest bezprzewodowa (radiowa)

Domy wyposażone w automatykę – a dokładniej, ich właściciele, korzystają z wygody i wolności od rutynowych działań związanych z jego posiadaniem – tak to wygląda od strony funkcjonalnej, od strony korzyści dla użytkowników.

Od strony technicznej – automatyka domowa to grupa połączonych ze sobą urządzeń, które dzięki wzajemnej komunikacji, współpracują ze sobą i wpływają na siebie. Ta komunikacja i współgranie ma miejsce właśnie dzięki (odpowiedniemu) systemowi automatyki domowej. Ale najważniejszym wyrazem tego zintegrowania jest to, że mogą automatycznie, samodzielnie działać, bez ingerencji czy ręcznego sterowania ze strony domownika.

Czy automatyka domowa jest bezprzewodowa – tj. taka, gdzie urządzenia podłączone do systemu automatyki domowej komunikują się ze sobą w sposób radiowy? Najprościej rzecz ujmując, owszem, można sterować wybranymi elementami wyposażenia domu przy pomocy smartfona, a więc bezprzewodowo. Ale jak już wspominaliśmy powyżej, niewielki ma to związek z tym, co się kryje pod słowem „automatyka” – gdyż ręczne sterowanie roletami, tj. bezprzewodowe, za pomocą smartfonu, to nadal sterowanie…ręczne.

Ale najważniejsza kwestia pojawia się w tym akapicie – chodzi o niezawodność działania. Co prawda, urządzenia między sobą mogą się łączyć w sposób radiowy (bezprzewodowy), ale każdy inżynier wie, że komunikacja oparta na falach radiowych – jeśli ma być skuteczna, bez opóźnień czy bez zakłóceń – musi odbywać się w przestrzeni, gdzie są sprzyjające ku temu warunki (np. gdzie nie ma za dużo kamienia, luster czy nie ma nieodpowiedniej farby).

W końcu, nie przez przypadek, systemy alarmowe są przewodowe, zaś w przemyśle nie wykorzystuje się rozwiązań opartych o fale radiowe – właśnie ze względu na to, żeby uniknąć niebezpiecznej sytuacji w postaci przerwy w komunikacji, a więc i przerwy w działaniu. Wyobrażasz sobie, że zamykasz rolety, a te nie do końca się zsuną?

Automatyka domowa potrzebuje internetu

Jeśli przeczytałeś wyżej wymienione akapity, to zapewne podejrzewasz, czego się spodziewać tutaj. Gdybyśmy mieli być bardziej uszczypliwi niż dotąd, to byśmy wymienili zarówno producentów, jak i kilka (znanych) stron internetowych, gdzie można spotkać się ze zdaniem, że oto automatyka domowa to system, w ramach którego można sterować urządzeniami domowymi podłączonymi do sieci internetowej. Ile w tym prawdy?

Nim odpowiemy na to pytanie, najpierw posłużymy się 3 przykładami:

• jeśli zamkniesz drzwi, wychodząc z domu, wtedy system automatyki domowej wyłączy gniazdka, obniży rolety, zmniejszy bieg wentylacji i uzbroi alarm;
• jeśli na terenie domu pojawi się gaz, wtedy system automatyki domowej zwiększy bieg wentylacji, podniesie rolety, wyśle SMS do użytkowników domu o tejże sytuacji;
• jeśli na dworze panuje temperatura powyżej 30 stopni C, a przez ostatnich 24h ogród nie był podlewany, wtedy system automatyki domowej uruchomi system nawadniania ogrodu.

Czy wyżej przedłożone przykłady automatyzacji rutyn wymagają podłączenia do internetu? Żeby doszło do tego, co się kryje pod zwrotem „automatyzacja rutyn”, a dokładniej – „automatyka” czy „automatyczne”, nie jest potrzebny internet. W profesjonalnym systemie automatyki domowej potrzebny jest tylko prąd – to on jest warunkiem koniecznym, by doszło do sprawnego, łatwego zarządzania domem.

Zatem, czy automatyka domowa potrzebuje internetu? Wolność od typowych, rutynowych zachowań związanych z posiadaniem domu związana jest z tym, że system automatyki domowej wyręcza domowników. Czy to dlatego, że robi coś automatyczne; czy to dlatego, że klikniesz guzik w aplikacji na smartfonie albo w panelu ściennym i szereg rzeczy w domu robi się samodzielnie.

Samo działanie systemu automatyki domowej czy współpraca i współdziałanie nie potrzebuje internetu. Internet jest potrzebny o tyle, o ile chce coś uruchomić za pomocą smartfona.

Automatyka domowa może być zainstalowana w każdym domu

Są tacy specjaliści, którzy twierdzą, że system automatyki domowej można zainstalować w każdym domu, niezależnie od etapu jego budowy. I jest w tym trochę racji – do momentu aż nie dowiesz się, że nie każdy system automatyki domowej można sobie zainstalować w każdym domu.

Rynek, także polski, oferuje systemy – które poza sterowaniem manualnym (np. za pomocą smartfonu czy panelu ściennego) – uruchamiają szereg urządzeń, sekwencyjne w sposób automatyczny, bez ingerencji człowieka. Otóż, ten drugi jest o wiele trudniej zamontować w postawionym, gotowym do zamieszkania domu, niż ten pierwszy.

W gotowym domach stawia się systemy automatyki oparte na połączeniu radiowym – o którym wiadomo, że nie jest ani zbyt stabilny oraz ma ograniczenia związane z tym, jakie dodatkowe urządzenia można do niego podłączyć.

Zatem, gdy już masz postawiony, wypełniony urządzeniami dom, masz dwa rozwiązania. Pierwsze rozwiązanie, to montaż systemu przewodowego, kablowego. Taki montaż oczywiście ma charakter inwazyjny, bowiem jakąś drogą trzeba kable poprowadzić – zwłaszcza do multi-funkcjonalnego panelu ściennego, który zastępuje wszystkie inne włączniki. Przewaga takiego systemu nad tym opartym na łączności radiowej jest taka, że kablowy działa bez zakłóceń.

Drugi, to zainstalowanie systemu bezprzewodowego (radiowego), ale efekt jest taki, że liczba włączników i sterowników się mnoży, gdyż do obecnych, tradycyjnych włączników zostają dodane włączniki „inteligentne”. A jeśli wpadniesz na pomysł, by nie instalować systemu automatyki domowej, tylko pewne rozwiązania takie, jak „inteligentne oświetlenie”, a za jakiś czas „inteligentne ogrzewanie”, a potem dokooptujesz rolety – ile daje to łącznie aplikacji regulatorów?

Dlaczego o tym wszystkim piszemy? Otóż chcemy zwrócić Twoją uwagę, że o automatyce domowej należy myśleć na etapie stawiania domu, zwłaszcza przed etapem montażu instalacji elektrycznej, gdy dom jest w stanie surowym zamkniętym. To wtedy najmniej kosztowna będzie operacja instalowania profesjonalnego systemu automatyki domowej.